Hac, Umre ve Bu İbadete Ait Meseleler / Buhari
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
كِتَاب الْحَجِّ
بَاب فَضْلِ الْحَجِّ الْمَبْرُورِ
Mebrûr Haccın Fazileti
1 – حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : سُئِلَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ قَالَ إِيمَانٌ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ قِيلَ ثُمَّ مَاذَا قَالَ جِهَادٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قِيلَ ثُمَّ مَاذَا قَالَ حَجٌّ مَبْرُورٌ
Ebu Hüreyre (r.a.) şöyle demiştir: Peygamber (s.a.)’e amel¬lerin en faziletlisi hangisidir? diye soruldu. Peygamber: “Allah’a ve Resûlü’ne imân etmektir” buyurdu. Sonra hangisidir? denildi. Peygamber: “Allah yolunda cihâd etmektir” buyurdu. Sonra hangisidir? denildi. “Mebrûr ( kabul olmuş) hacdır” buyurdu. (Buhârî, Hac, 4, hadis: 1519)
Ravi Tanıtımı
1. Abdulaziz b. Abdullah (ö. ?)
Abdulaziz b. Abdullah b. Yahya b. Amr b. Üveys b. Sa`d b. Ebi Serh el-Âmirî el-Kureşî el-Üveysî, Ebu’l-Kasım el-Medenî.
2. İbrahim b. Sa`d (ö. 108-182, 183)
İbrahim b. Sa`d b. İbrahim b. Abdurrahman b. Avf ez-Zührî, Ebu İshak el-Medenî.
3. Zührî (ö. 124)
Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab el-Kureşî ez-Zührî Ebubekir el-Medenî.
4. Saîd b. el-Müseyyeb (ö. 94)
Saîd b. el-Müseyyeb b. Hazn b. Ebi Vehb el-Kureşî el-Mahzûmî.
5. Ebu Hüreyre (ö. 57, 58, 59)
Abdurrahman b. Sahr b. Âmir b. Zi’ş-Şerrî b. Tarîf b. Attâb ed-Devsî.
2 – حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الْمُبَارَكِ حَدَّثَنَا خَالِدٌ أَخْبَرَنَا حَبِيبُ بْنُ أَبِي عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ بِنْتِ طَلْحَةَ عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّهَا قَالَتْ : يَا رَسُولَ اللَّهِ نَرَى الْجِهَادَ أَفْضَلَ الْعَمَلِ أَفَلَا نُجَاهِدُ قَالَ لَا لَكِنَّ أَفْضَلَ الْجِهَادِ حَجٌّ مَبْرُورٌ
Âişe (r.anha): Ya Resûlallah! Biz cihâdı amellerin en faziletlisi olarak biliyoruz. Peki, biz de cihâd etmeyelim mi? diye sordu. Resûlullah da: “Hayır; siz kadınlar için cihâdın en faziletlisi mebrûr haccdır” buyurdu. (Buhârî, Hac, 4, hadis: 1520)
Ravi Tanıtımı
1. Abdurrahman b. el-Mübârek (ö. 228, 229)
Abdurrahman b. el-Mübârek b. Abdullah el-Ayşî et-Tufâvî ya da es-Sedûsî, Ebu Bekr veya Ebu Muhammed el-Basrî el-Hulkânî.
2. Halid (ö. 179, 186)
Halid b. Abdullah b. Abdurrahman b. Yezîd et-Tahhân, Ebu’l-Heysem veya Ebu Muhammed el-Müzenî mevlahum el-Vâsıtî.
3. Habîb b. Ebi Amra (ö. 122)
Habîb b. Ebi Amra el-Kasâb, Ebu Abdullah el-Himmânî mevlahum el-Kûfî.
4. Âişe bint Talha (ö. ?)
Âişe bint Talha b. Ubeydullah et-Temîmî, Ümmü İmrân. Hz. Ebu Bekr’in kızı Ümmü Gülsüm’ün kızıdır. Hz. Âişe validemiz bunun teyzesidir.
5. Âişe (ö. 57)
Âişe bint Ebi Bekr es-Sıddîk.
بَاب رَفْعِ الصَّوْتِ بِالْإِهْلَالِ
Yüksek Sesle Telbiye Getirmek
3 – حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : صَلَّى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِالْمَدِينَةِ الظُّهْرَ أَرْبَعًا وَالْعَصْرَ بِذِي الْحُلَيْفَةِ رَكْعَتَيْنِ وَسَمِعْتُهُمْ يَصْرُخُونَ بِهِمَا جَمِيعًا
Enes (r.a.) şöyle demiştir: Peygamber (s.a.) Medine’de öğ¬leni dört, ikindiyi de Zu’l-Huleyfe’de iki rekât kıldı. Peygam¬ber ve beraberindekilerin yüksek sesle telbiye getirirken işittim. (Buhârî, Hac, 25, hadis: 1548)
Ravi Tanıtımı
1. Süleyman b. Harb (ö. 224)
Süleyman b. Harb b. Necîl, Ebu Eyyüb el-Ezdî el-Vâşihî.
2. Hammâd b. Zeyd (ö. 179)
Hammâd b. Zeyd b. Dirhem, Ebu İsmail el-Ezrak el-Ezdî el-Basrî el-Cehdamî.
3. Eyyüb (ö. 131)
Eyyüb b. Ebi Temîm Keysân es-Sahtiyânî, Ebu Bekr el-Basrî.
4. Ebu Kılâbe (ö. 106, 107)
Ebu Kılâbe Abdullah b. Zeyd b. Amr el-Cermî el-Basrî.
5. Enes (ö. 91)
Enes b. Mâlik b. en-Nadr b. Damdam.
بَاب كَيْفَ كَانَ بَدْءُ الرَّمَلِ
Kabe’yi Tavafta Remel Yürüyüşünün Başlaması Nasıl Oldu?
4 – حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ هُوَ ابْنُ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ
قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَصْحَابُهُ فَقَالَ الْمُشْرِكُونَ إِنَّهُ يَقْدَمُ عَلَيْكُمْ وَقَدْ وَهَنَهُمْ حُمَّى يَثْرِبَ فَأَمَرَهُمْ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ يَرْمُلُوا الْأَشْوَاطَ الثَّلَاثَةَ وَأَنْ يَمْشُوا مَا بَيْنَ الرُّكْنَيْنِ وَلَمْ يَمْنَعْهُ أَنْ يَأْمُرَهُمْ أَنْ يَرْمُلُوا الْأَشْوَاطَ كُلَّهَا إِلَّا الْإِبْقَاءُ عَلَيْهِمْ
İbn Abbâs (r.a.) şöyle demiştir: Resûlullah, sahâbîleriyle (beraber kaza umresi için Mekke’ye) geldi. Müşrikler: Muhammed geliyor, Yesrib’in humması onları zayıflatmış! dediler. Peygamber bunun üzerine sahâbîlerine tavafın ilk üç şavtında koşmalarını, Yemen tarafındaki iki köşe arasında da normal yürümelerini emretti. Ashabına şefkatinden dolayı Peygamber onlara bütün şavtlarda koşmalarını emretmedi. (Buhârî, Hac, 55, hadis: 1602)
Ravi Tanıtımı
1. Süleyman b. Harb (ö. 224)
Süleyman b. Harb b. Necîl, Ebu Eyyüb el-Ezdî el-Vâşihî.
2. Hammâd b. Zeyd (ö. 179)
Hammâd b. Zeyd b. Dirhem, Ebu İsmail el-Ezrak el-Ezdî el-Basrî el-Cehdamî.
3. Eyyüb (ö. 131)
Eyyüb b. Ebi Temîm Keysân es-Sahtiyânî, Ebu Bekr el-Basrî.
4. Saîd b. Cübeyr (ö. 95)
Saîd b. Cübeyr b. Hişâm el-Esedî, Ebu Abdillah veya Ebu Muhammed el-Kûfî.
5. İbn Abbas (ö. 68, 69, 70)
Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib.
بَاب الْوُقُوفِ بِعَرَفَةَ
Arafatta Vakfe
5 – حَدَّثَنَا فَرْوَةُ بْنُ أَبِي الْمَغْرَاءِ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُسْهِرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ قَالَ عُرْوَةُ كَانَ النَّاسُ يَطُوفُونَ فِي الْجَاهِلِيَّةِ عُرَاةً إِلَّا الْحُمْسَ وَالْحُمْسُ قُرَيْشٌ وَمَا وَلَدَتْ وَكَانَتْ الْحُمْسُ يَحْتَسِبُونَ عَلَى النَّاسِ يُعْطِي الرَّجُلُ الرَّجُلَ الثِّيَابَ يَطُوفُ فِيهَا وَتُعْطِي الْمَرْأَةُ الْمَرْأَةَ الثِّيَابَ تَطُوفُ فِيهَا فَمَنْ لَمْ يُعْطِهِ الْحُمْسُ طَافَ بِالْبَيْتِ عُرْيَانًا وَكَانَ يُفِيضُ جَمَاعَةُ النَّاسِ مِنْ عَرَفَاتٍ وَيُفِيضُ الْحُمْسُ مِنْ جَمْعٍ قَالَ وَأَخْبَرَنِي أَبِي عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّ هَذِهِ الْآيَةَ نَزَلَتْ فِي الْحُمْسِ { ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ } قَالَ كَانُوا يُفِيضُونَ مِنْ جَمْعٍ فَدُفِعُوا إِلَى عَرَفَاتٍ
Urve şöyle dedi: İnsanlar Câhiliyye devrinde Kabe’yi çıplak olarak tavaf ederlerdi, Ancak ahmesler müstesna idi¬ler. Ahmesler: Kureyşliler ve onların çocuklarıdır. Ahmesler diğer insanlara Allah rızası için temiz elbise¬ler verip sevap ümid ederlerdi. Erkek erkeğe elbise verir, bu elbiseyi alan kişi de bu elbiseyle tavaf yapardı. Kadın kadına elbise verir, o da elbiseli olarak tavaf ederdi. Ahmeslerden bi¬rinin elbise vermediği kişi Kabe’yi çıplak olarak tavaf ederdi. Diğer insanlar, Arafat’ta çıkardı; hums ise Müzdelife’de kalırdı.
Hişâm dedi ki: Bana babam Urve İbnu’z-Zübeyr, Âişe’den rivayet etti. “… Sonra insanların akın ettiği yerden (arafattan) siz de akın edin…” (Bakara 2/199) ayeti bu ahmesler hakkında inmiştir. De¬di ki: Onlar (ahmesler) Müzdelife’den bekliyorlardı, bu ayetle Arafat’a çıkmaları emredildi. (Buhârî, Hac, 91, hadis: 1665)
Ravi Tanıtımı
1. Ferve b. Ebi’l-Mağrâ’ (ö. 225)
Ferve b. Ebi’l-Mağrâ’ Ma`dîkerib el-Kindî, Ebu’l-Kasım el-Kûfî.
2. Ali b. Müshir (ö. 189)
Ali b. Müshir el-Kureşî, Ebu’l-Hasen el-Kûfî.
3. Hişam b. Urve (61-145)
Hişâm b. Urve b. Zübeyr b. Avvâm el-Esedî el-Kureşî, Ebu’l-Munzir.
4. Urve (23-92)
Urve b. Zübeyr b. Avvâm, Ebu Abdullah el-Medenî.
5. Âişe (ö. 57)
Âişe bint Ebi Bekr es-Sıddîk.
بَاب الْجَمْعِ بَيْنَ الصَّلَاتَيْنِ بِالْمُزْدَلِفَةِ
Müzdelife’de Akşam ve Yatsı Namazlarını Birleştirmek
6 – حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ مُوسَى بْنِ عُقْبَةَ عَنْ كُرَيْبٍ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّهُ سَمِعَهُ يَقُولُ : دَفَعَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ عَرَفَةَ فَنَزَلَ الشِّعْبَ فَبَالَ ثُمَّ تَوَضَّأَ وَلَمْ يُسْبِغْ الْوُضُوءَ فَقُلْتُ لَهُ الصَّلَاةُ فَقَالَ الصَّلَاةُ أَمَامَكَ فَجَاءَ الْمُزْدَلِفَةَ فَتَوَضَّأَ فَأَسْبَغَ ثُمَّ أُقِيمَتْ الصَّلَاةُ فَصَلَّى الْمَغْرِبَ ثُمَّ أَنَاخَ كُلُّ إِنْسَانٍ بَعِيرَهُ فِي مَنْزِلِهِ ثُمَّ أُقِيمَتْ الصَّلَاةُ فَصَلَّى وَلَمْ يُصَلِّ بَيْنَهُمَا
Kureyb, Usâme b. Zeyd’den (r.a.) şunu işitmiştir: Resûlullah (s.a.) Arafat’tan döndü. İki dağ arası yola indi ve abdest bozdu. Sonra hafif bir abdest aldı. Ben: Ya Resûlallah! Namaz mı? diye sordum. Resûlullah: “Namaz ileride (kılınacak)” buyurdu. (Yine bindi.) Müzdelife’ye gelince (inip) güzelce abdest aldı. Sonra namaz için kâmet edildi, ak¬şam namazını kıldırdı. Ondan sonra herkes devesini çöktürdü. Sonra yatsı namazı için kâmet edildi. Peygamber namazı kıldırdı ve iki namaz arasında (başka hiç bir namaz) kılmadı. (Buhârî, Hac, 95, hadis: 1672)
Ravi Tanıtımı
1. Abdullah b. Yusuf (ö. 217, 218)
Abdullah b. Yusuf et-Tinnîsî el-Asl, ed-Dimeşkî el-Menzil, Ebu Muhammed el-Kelâ`î.
2. Mâlik (ö. 179)
Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Enes, Ebu Abdullah el-Medenî.
3. Musa b. Ukbe (ö. 141)
Musa b. Ukbe b. Ebi Ayyâş et-Tebân el-Esedî.
4. Küreyb (ö. 98)
Küreyb b. Ebi Müslim el-Kureşî el-Hâşimî, Ebu Rişdîn. İbn Abbas’ın azatlısıdır.
5. Üsame b. Zeyd (ö. 54)
Üsame b. Zeyd b. Hârise b. Şerâhîl b. Abduluzza el-Kelbî, Ebu Muhammed veya Ebu Zeyd.
بَاب إِذَا رَمَى بَعْدَ مَا أَمْسَى أَوْ حَلَقَ قَبْلَ أَنْ يَذْبَحَ نَاسِيًا أَوْ جَاهِلًا
Akşam Taşlama Yapıldığı, Unutarak ya da Bilmeyerek Kurban Kesmeden Önce Tıraş Olunduğunda
7 – حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ حَدَّثَنَا خَالِدٌ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ : كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُسْأَلُ يَوْمَ النَّحْرِ بِمِنًى فَيَقُولُ لَا حَرَجَ فَسَأَلَهُ رَجُلٌ فَقَالَ حَلَقْتُ قَبْلَ أَنْ أَذْبَحَ قَالَ اذْبَحْ وَلَا حَرَجَ وَقَالَ رَمَيْتُ بَعْدَ مَا أَمْسَيْتُ فَقَالَ لَا حَرَجَ
İbn Abbâs (r.a.) şöyle demiştir: Veda Haccı’nda Minâ’da, bayramın birin¬ci gününde Peygamber’e (s.a.) sorular soruluyordu, Peygamber de “Bir mahzuru yok” buyuruyordu. Bir adam Peygamber’e: Ben kurban kesmeden tıraş oldum, diye sordu. Peygamber: “Kurbanını kes, mahzuru yok” buyurdu. Ve yine: Ben gece¬leyin şeytanı taşladım, dedi. Peygamber: “Mahzuru yok” buyurdu. (Buhârî, Hac, 130, hadis: 1735)
Ravi Tanıtımı
1. Ali b. Abdullah (ö. 161-234)
Ali b. Abdullah b. Cafer b. Necîh es-Sa`diyy, Ebu’l-Hasen el-Medînî el-Basrî.
2. Yezid b. Zürey` (ö. 182)
Yezid b. Zürey` el-Ayşî veya et-Temimî, Ebu Muaviye el-Basrî.
3. Halid (ö. 141, 142)
Halid b. Mihrân el-Hazzâ’, Ebu’l-Menâzil el-Basrî.
4. İkrime (ö. 105, 106, 107)
İkrime b. Abdullah, Ebu Abdullah el-Medenî el-Berberî. İbn Abbas’ın azatlısıdır.
5. İbn Abbas (ö. 68, 69, 70)
Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib.
بَاب طَوَافِ الْوَدَاعِ
Veda Tavafı
8 – حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ ابْنِ طَاوُسٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ : أُمِرَ النَّاسُ أَنْ يَكُونَ آخِرُ عَهْدِهِمْ بِالْبَيْتِ إِلَّا أَنَّهُ خُفِّفَ عَنْ الْحَائِضِ
İbn Abbas (r.a.): İnsanlara, Kabe’den ayrılmadan önce tavaf yapmak (veda tavafı) emredildi. Ancak bu tavaf hayızlı kadınlardan kaldırıldı, demiştir. (Buhârî, Hac, 144, hadis: 1755)
Ravi Tanıtımı
1. Müsedded (ö. 228)
Müsedded b. Müserhed b. Müserbel.
2. Süfyân (ö. 198)
Süfyân b. Uyeyne b. Ebi İmrân Meymûn el-Hilâlî.
3. İbn Tâvus (ö. 132)
Abdullah b. Tâvus b. Keysân el-Yemânî, Ebu Muhammed el-Enbârî.
4. Babası (ö. 104, 106)
Tâvus b. Keysân el-Yemânî, Ebu Abdurrahman el-Himyerî el-Cenedî.
5. İbn Abbas (ö. 68, 69, 70)
Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib.
(1198)