Bir İsteğin Üç Hâli: Hz. Zekerriyyâ’dan (as) Dua Örnekleri | Muhammed Emin Yıldırım | 4K

Sîret-i Enbiyâ derslerimiz Hz. Zekeriyyâ (as) ile devam ediyor. Bu haftaki dersimizde Muhammed Emin Yıldırım hocamız, “Bir İsteğin Üç Hâli: Hz. Zekeriyyâ’dan (as) Dua Örnekleri” serlevhasının altında Hz. Zekeriyyâ’nın dualarını işledi. Özellikle duanın adabı ve bir evlat nasıl yetiştirilir, konuları üzerinde duruldu. Ayrıca çocuk ne demektir? Bir baba çocuğunu yetiştirirken nelere dikkat etmelidir? Bu konuda yapılan eksiklikler nelerdir? Ve daha nice soruların cevapları bu derste verildi. Haftaya inşallah Hz. Zekeriyyâ’nın duasına nasıl icabet edildiğinin ve sonrasında olan hadiselerin üzerinde durulacak.

Dersten Cümleler

Hz. Zekeriyyâ’nın (as) rehberliğindeki yürüyüşümüz devam ediyor.

Bu dersimizin iki ana konusu olacak:

1- Dua neden, nasıl, niçin, nerede, ne zaman ve kime yapılır?
2- Bir evlat nasıl yetiştirilir? Özellikle babaların erkek çocuklarını yetiştirirlerken nelere dikkat etmeleri gerekir?

Hz. Zekeriyyâ’nın isteği kendisinin ve hanımının ilerlemiş yaşlarına rağmen, kendisinin de eşinin de tıbbi olarak fizyolojik olarak biyolojik olarak çocukları olma imkânı yokken, Allah’tan bir çocuk istemesidir.

اِذْ نَادٰى رَبَّهُ نِدَٓاءً خَفِيًّا

“Hani o, gizli bir sesle Rabbine niyaz etmişti.” (Meryem 19/3)

قَالَ رَبِّ اِنّ۪ي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنّ۪ي وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا وَلَمْ اَكُنْ بِدُعَٓائِكَ رَبِّ شَقِيًّا

“Rabbim!” demişti, “Benim kemiklerim zayıfladı, saçlarım ise ağardı. Rabbim! Ben sana ettiğim dualarda hiç eli boş dönmedim.” (Meryem 19/4)

Bu âyetten iki önemli mesajı alıyoruz.

– Dua yaparken kişi hâlini Allah’a iyice arz etmeli.
– Dua yaparken kişi asla umutsuz olmamalı.

Hz. Ali’ye (ra) nispet edilen bir söz: “Ben onun Allah olduğunu ya da Allah’ın kudretinin ne kadar büyük olduğunu, her istediğimi bana vermemesinden öğrendim.”

وَاِنّ۪ي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَٓاء۪ي وَكَانَتِ امْرَاَت۪ي عَاقِرًا فَهَبْ ل۪ي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّاۚ

“Doğrusu ben, arkamdan iş başına geçecek olan yakınlarımdan endişe ediyorum. Karım da kısırdır. Tarafından bana bir veli (oğul) ver.” (Meryem 19/5)

يَرِثُن۪ي وَيَرِثُ مِنْ اٰلِ يَعْقُوبَۗ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا

“Ki o bana vâris olsun; Ya’kûb hanedanına da vâris olsun. Rabbim, onu rızana lâyık kıl!” (Meryem 19/6)

وَزَكَرِيَّٓا اِذْ نَادٰى رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْن۪ي فَرْدًا وَاَنْتَ خَيْرُ الْوَارِث۪ينَۚ

“Zekeriyyâ’yı da hatırla. Hani o, Rabbine, ‘Rabbim! Beni tek başıma bırakma. Sen varislerin en hayırlısısın!’ diye dua etmişti.” (Enbiyâ 21/89)

هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُۚ قَالَ رَبِّ هَبْ ل۪ي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةًۚ اِنَّكَ سَم۪يعُ الدُّعَٓاءِ

“Orada Zekeriyyâ Rabbine dua edip dedi ki: “Rabbim! Bana tarafından temiz bir nesil ihsan eyle! Kuşkusuz sen duayı işitmektesin.” (Âl-i İmrân 3/38)

Meryem sûresinden 4, Enbiyâ sûresinden 1 ve Âl-i İmrân sûresinden 1, toplam 6 âyette; duanın 5 N 1 K’sını öğrendik…

Dua neden, nasıl, niçin, nerede, ne zaman ve kime yapılır?

Dua kime yapılır?
Sadece ve sadece bizi mutlak manâda işiten ve yakarışlarımıza icabet eden Rabbimize yapılır.

Dua neden yapılır?
Rabbimiz kulunun kendine yakarmasını ister, çünkü dua; Allah ile insan arasındaki en güçlü bağdır.

Dua nasıl yapılır?
İstek ve talep meşru olmak şartı ile net bir şekilde ortaya konur; detaya girilmez ama talebin gerekçesi dile getirilir.

Dua nerede yapılır?
Meşru olan her yerde yapılır ancak bazı özel yerler dua için ayrıca tercih edilebilir hatta oralara dua için gidilebilir.

Dua ne zaman yapılır?
Her zaman yapılabilir ama bazı özel vakitlerde daha fazla yapılabilir. Özellikle yüreğin yandığı, hissiyatın coştuğu, gözün yaşardığı anlar tercih edilebilir.

Hz. Zekeriyyâ (as):

Meryem 19/4-6: Hâlini arz ederek dua etti.  
Enbiyâ 21/89: Geleceğini öne sürerek dua etti.
Âl-i İmrân 3/38: Meryem’e yapılan ilahî ikramı görerek dua etti.

Hz. Zekeriyyâ (as) Üzerinden Çocuk Ne Demektir?

الْمَوَالِيَ / Mevâli: Yakınım
مِنْ وَرَٓاء۪ي / Veraî / Arkam
فَهَبْ ل۪ي / Heblî / Rabbimin bağışı/hediyesi
وَلِيًّاۚ / Veli / Dostum ve yardımcım
يَرِثُن۪ي / Yerisunî / Mirasçım
رَضِيًّا / Radiyye / Razı olan ve rızaya layık olan
نُبَشِّرُكَ / Nubeşşiruke / Müjdem
الْوَارِث۪ينَۚ / Vârisin / Vârisim
ذُرِّيَّةً / Zürriyet / Neslim
طَيِّبَةًۚ / Tayyibe / Lezzetim

Hz. Zekeriyyâ’nın (as) üzerinden “çocuk” ile alakalı aldığımız mesajlar:

– Çocuklarımız bizim en yakınlarımızdır; o zaman bu yakınlığın hakkını tam olarak verelim.
– Çocuklarımız bizim arkalarımızdır; o zaman arkalarımızın sağlam olmasına dikkat edelim.  
– Çocuklarımız bizim ilahî bağışlarımız/hediyelerimizdir; o zaman onları daha güzel yetiştirelim.
– Çocuklarımız bizim dostlarımız ve yardımcılarımızdır; o zaman onları bu duruma uygun konumlandıralım.
– Çocuklarımız bizim mirasçılarımızdır; o zaman onlara güzel miraslar bırakalım ve bu mirasları nasıl geliştireceklerini onlara öğretelim.
– Çocuklarımız bizim rıza vesilelerimizdir; o zaman onların bu rıza makamını öğrenmelerini ihmal etmeyelim.
– Çocuklarımız bizim müjdelerimizdir; o zaman onları her daim sevgi ve saygı ile besleyelim.
– Çocuklarımız bizim vârislerimizdir; o zaman onlara tüm değerlerimizi iyice aşılayalım.
– Çocuklarımız bizim nesillerimizdir; o zaman onların bizleri geçmelerine imkânlar verelim.
– Çocuklarımız bizim lezzetlerimizdir; o zaman onların tatları bozulmasın diye helâl bilincini iyice hayatlarına yerleştirelim.

Bir evlat nasıl yetiştirilir? Özellikle babaların erkek çocuklarını yetiştirirken nelere dikkat etmeleri gerekir?

1- Çocuklara verilecek en önemli bilinç “Abdullah” olmalarıdır. (Meryem 18/2)
2- Çocuklara etki edecek en önemli alan “temsiliyet” alanıdır. (Meryem 18/3)
“Eğri ağacın doğru gölgesi olmaz.” (İmâm Gazzalî)
3- Çocuklara aşılanacak en önemli şuur “mesuliyet” şuurudur. (Meryem 18/5)
4- Çocuklara kavratılacak en önemli husus “rıza” meselesidir. (Meryem 18/6)
5- Çocuklara telkin edilecek en önemli nokta “şükür” konusudur. (Meryem 18/7)
6- Çocuklara Allah hakkında öğretilecek en önemli vurgu “Ekber” olmasıdır. (Meryem 18/9)
7- Çocuklara her daim verilmesi gereken azık “sevgi” azığıdır. (Meryem 18/6; Enbiyâ 21/89)
8- Çocuklara her an onların “kabul olunmuş dua” oldukları hatırlatılmalıdır. (Enbiya 21/90)
9- Çocuklara asla haram lokma yedirmemeli onların “tayyip” bir şekilde büyümeleri sağlanmalıdır. (Âl-i İmrân 3/38)
10- Çocuklara yakın bir Allah tasavvuru inşa etmeli Allah’ın “Karib” olduğu her daim telkin edilmelidir. (Âl-i İmrân 3/38)

Haram yiyen helâl davranamaz…
Asıl felaket, günaha alışmaktır.

كٓهٰيٰعٓصٓۜ

“Kâf. Hâ. Yâ. Ayn. Sâd.” (Meryem 18/1)

Hurûf-ı mukattaa Arap alfabesindeki on dört harften (ا، ح، ر، س، ص، ط، ع، ق، ك، ل، م، ن، هـ، ى) teşekkül etmiş olup bunların üçü tek, dördü iki, üçü üç, ikisi dört, ikisi de beş harflidir.

Beş harften başlayan bir sûre işte Meryem sûresi, diğer ise; Şura sûresi’dir: (42. sırada)

Hâ, Mim, Ayn, Sin, Kâf.

ذِكْرُ رَحْمَتِ رَبِّكَ عَبْدَهُ زَكَرِيَّاۚ

“Bu, Rabbinin, Zekeriyyâ kuluna rahmetinin anılmasıdır.” (Meryem 18/2)

اِذْ نَادٰى رَبَّهُ نِدَٓاءً خَفِيًّا

“Hani o, gizli bir sesle Rabbine niyaz etmişti:” (Meryem 18/3)

Râzî, duasını gizli yapmasının sebepleri üzerinde durarak şu ihtimalleri sayar:

– Yaşlılık döneminde çocuk istemesi nedeniyle insanların kendisini kınamasından çekinmesi
– Kendilerinden endişe ettiği akrabalarından gizlemek için
– Sesi yaşlılıktan dolayı zayıflaması
– Duasını namazda yaptığı için  (Bkz. Râzî, Mefâtîhü’l-Ğayb, 21/507)

قَالَ رَبِّ اِنّ۪ي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنّ۪ي وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا وَلَمْ اَكُنْ بِدُعَٓائِكَ رَبِّ شَقِيًّا

“Rabbim!” demişti, “Benim kemiklerim zayıfladı, saçlarım ise ağardı. Rabbim! Ben sana ettiğim dualarda hiç eli boş dönmedim.” (Meryem 19/4)

وَاِنّ۪ي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَٓاء۪ي وَكَانَتِ امْرَاَت۪ي عَاقِرًا فَهَبْ ل۪ي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّاۚ

“Doğrusu ben, arkamdan iş başına geçecek olan yakınlarımdan endişe ediyorum. Karım da kısırdır. Tarafından bana bir veli (oğul) ver.” (Meryem 19/5)

يَرِثُن۪ي وَيَرِثُ مِنْ اٰلِ يَعْقُوبَۗ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا

“Ki o bana vâris olsun; Ya’kûb hanedanına da vâris olsun. Rabbim, onu rızana lâyık kıl!” (Meryem 19/6)

Hz. Zekeriyyâ (as) üç şey söyledi:

– Bana varis olsun.
– Ya’kûb hanedanına varis olsun.
– Rızanı kazanacak bir hayatın sahibi olsun.

Hz. Zekeriyyâ’nın (as) Allah’tan erkek bir çocuk istediği âyetlerinin nüzul zamanları:

Meryem 19/1-11: Nübüvvetin 5. yılının ortaları
Enbiyâ 21/89-90: Nübüvvetin 6. yılının sonları
Âl-i İmrân 3/33-41, 44: Nübüvvetin 21. yılının ortaları

Ödevimiz:

– Meryem sûresi 19/7-11
– Enbiyâ 21/90
– Âl-i İmrân 3/39-41

(89)