Zülkarneyn İnsan mı Melek mi Cin mi? | Muhammed Emin Yıldırım

Sîret-i Enbiyâ derslerimiz Ramazan sonrası yeniden başladı. İlk dersimizin konusu hepimizin merakla beklediği bir isim olan Hz. Zülkarneyn idi. Muhammed Emin Yıldırım hocamız, “Zülkarneyn İnsan mı Melek mi Cin mi?” başlığı altında Hz. Zülkarneyn’in kimliği, yaşadığı zamanı ve yaşadığı coğrafyayı çok önemli mesaj ve vurgularla anlattı. Haftaya Kehf sûresindeki âyetler ışığında yolculuğumuz devam edecek…

Dersten Cümleler

Rabbimize binlerce kez hamdolsun bir aylık Ramazanı Mübareke’nin ardından Sîret-i Enbiyâ derslerimize yeniden kavuştuk… Bugün itibari ile 148. dersimizi yapacağız ve Kur’ân’ın anlattığı önemli bir kıssa olan Zülkarneyn kıssasına başlayacağız.

Hz. Zülkarneyn ile alakalı çok ciddi bir müktesebat var önümüzde…

Zülkarneyn hakkında en fazla zorlanılan 6 konu:

1- Zülkarneyn’in kimliği
2- Zülkarneyn’in yaşadığı zaman
3- Zülkarneyn’in yaşadığı coğrafya
4- Zülkarneyn’in seferinin yerleri
5- Zülkarneyn’in inşa ettiği sedd
6- Zülkarneyn’in muhatap olduğu Ye’cûc ve Me’cûc topluluklarının kimliği

Elimizde elhamdülillah Kur’ân gibi eşsiz bir kitabımız var ve Kur’ân bu kıssayı bize tam 16 âyette anlatıyor. Nerede anlatıyor? Muhteşem bir sûre olan Kehf sûresinde anlatıyor.

Kehf sûresi birçok tefsir ve sebeb-i nüzul kitabımızın beyanı ile “Hüzün Yılı” diye bilinen Nübüvvetin 10. yılının hemen arkasından nazil olmuştur.

“Allah’ın dilemesine bağlamadıkça hiçbir şey için yarın yapacağım deme. Bunu unuttuğun takdirde Allah’ı an ve: ‘Umarım Rabbim beni, doğruya bundan daha yakın olan bir yola iletir’ de.” (Kehf,18/ 23-24)

“Yahudiler, Peygamberimizi sınamak için Mekkelilere üç soru sorulmalarını söylemişlerdir. Bu soruları söylerken demişlerdir ki: “Ona, arzı dolaşan adamı, ne yaptıkları bilinmeyen gençleri ve ruhu sorun.” (İbn Kesîr, Tefsîru’l Kur’ân’il Azîm, V/189; Vâhidî, Esbâbu Nuzûli’l-Kur’ân, I/300)

Yahudiler, “Ona dünyayı dolaşan adamı sorun; o, arzın doğularına ve batılarına ulaşmıştı; onun haberi neydi, deyin.” derler. (Mukâtil b. Süleymân, Tefsîru Mukâtil, II/574-576)

İbn Ebî Hâtim (ö. 327/938) Zülkaneryn kıssasıyla ilgili olarak Süddî’den daha farklı bir rivayet nakletmiştir. Bu rivayete göre Yahudiler, “Ey Muhammed! Hep İbrâhim, Mûsâ ve Îsâ’dan söz ediyorsun, ama sen bu peygamberleri bizden öğrendin. Peki, şimdi de Allah’ın Tevrat’ta sadece bir yerde zikrettiği bir nebiden söz et, bakalım” dediler. Resûlullah “O nebi kimdir?” diye sorunca, “Zülkarneyn” diye karşılık verdiler. Resûlullah, “Zülkarneyn hakkında bilgim yok” deyince, Yahudiler kendilerince Resûlullah’ı alt ettiklerini düşünerek sevinç içinde meclisten ayrılmaya kalktılar, fakat dışarı çıkmadan Cebrâil “ve-yes’elûneke an Zilkarneyn” diye başlayan ayetleri indirdi.” (Ebû Muhammed İbn Ebî Hâtim, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, VII. 2381).

Kehf sûresindeki 5 kıssa:

– Ashab-ı Kehf Kıssası (Kehf 18/13-20)
– İki Bahçe Sahibi Kıssası (Kehf 18/32-44)
– Âdem-İblis Kıssası (Kehf 18/50-53)
– Mûsâ-Hızır Kıssası (Kehf 18/60-82)
– Zülkarneyn Kıssası (Kehf 18/83-98)

Zülkarneyn Kıssası “bir meydan okuma” kıssadır.

Neye meydan okuyor?

– Tarihe meydan okur.
– Zamana meydan okur.
– Güce meydan okur.
– Mülke meydan okur.
– Muhataplara meydan okur.

“Güç bozar, mutlak güç mutlaka bozar.”

Hz. Zülkarneyn’in üç büyük seferi var: Batıya, Doğuya ve Kuzeye…

Batıya: Zülüm altında inleyen bir kavme
Doğuya: İlkel bir kavme
Kuzeye: Cahil ve mazlum bir kavme

Hz. Zülkarneyn (as) dediğimizde şunları hatırlamalıyız:

1- O bir adâlet öğretmenidir.
2- O bir merhamet abidesidir.
3- O bir evrensel barış elçisidir.
4- O bir coğrafyaları aşan eşsiz bir fatihtir.
5- O bir ideal devlet adamıdır.

Zülkarneyn’in kim olduğu konusunda söylenen 10 önemli isim:

1. Makedonya kralı Büyük İskender (ö. m.ö. 323)
2. İskender-i Himyerî
3. Ebû Kerib Şemmer Yuriş b. İfrîkiş el-Himyerî
4. Merzübân b. Merzübe
5. Akad kralı Naram-Sin
6. İran millî destan kahramanı Feridun
7. Oğuz Kağan
8. Büyük Darius (I. Darius)
9. Afridun b. Esfiyan b. Cemşid
10. Büyük Kyros (II. Kyros/Koreş) (m.ö. 559-530)  

Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Hz. Zülkarneyn’in Kimliği

1. Allah’ın (cc) kendisi ile vahiy yolu ile konuştuğu bir peygamberdir. (Kehf 18/84, 86)
2. Allah’a ve âhirete imân ettiği net ifadelerle ortaya konan bir muvahhiddir. (Kehf 18/98)
3. Büyük bir hükümranlığın sahibidir. (Kehf 18/84)
4. Âdil ve hikmetli bir hükümdardır. (Kehf 18/87, 88)
5. Ulaşmak istediği her şeyin imkânı kendisine bahşedilmiş bir fatihtir. (Kehf 18/84)
6. Kendisine verilen iktidar ve imkânların Allah tarafından verildiğinin çok iyi farkındadır. (Kehf 18/95, 98)
7. Her an verilen nimetlere karşı şükrünü eda etmeye çalışan şakir kullardandır. (Kehf 18/95)
8. İstikamet ve istikrar ile yönetimini âdilce devam ettiren bir meliktir. (Kehf 18/98)
9. Yönettiği insanlar arasında asla ayrım yapmayan bir yöneticidir. (Kehf 18/87, 90, 93)
10. Hizmetinin karşılığını sadece ve sadece Allah’tan bekleyen bir istiğna kahramanıdır. (Kehf 18/95)

Zülkarneyn’in Kyros olduğuna dair ileri sürülen deliller:

1- Hz. Peygamber’e (sas) soru soran veya sorduran Yahudilerdir. Onların kaynaklarında ise Zülkarneyn (as), Pers kralı Kyros/Koreş olarak geçmektedir.
2- Pers kralı Kyros için aktarılan tarihi veriler, Kur’ân’ın aktardığı bilgilerle uyuşmaktadır.  
3- Pers kralı Kyros’un seferleri ve yaptığı seddi Kur’ân’ın anlatımına uymaktadır.
4- Başta ‘Silindir Fermanı’ olmak üzere bulunan nice yazıtlardaki bilgiler önemli ipuçları vermektedir.
5- Pers kralı Kyros’un tek tanrılı bir inancı yani tevhid akidesini benimsediği görülmektedir.

Zülkarneyn’in yaşadığı zaman: Eğer biz Zülkarneyn’in Pers kralı Kyros olduğunu kabul edersek o zaman onun (m.ö. 559-530) yılları arasında yaşadığını; yani Hz. Süleyman’dan sonra Hz. Dânyâl zamanlarında, hatta Hz. Üzeyir zamanlarında yaşadığını kabul etmek durumunda kalacağız.

Zülkarneyn’in yaşadığı coğrafya: Yine onun Pers kralı Kyros olduğunu kabul edersek; ekrandaki haritayı kabul etmek durumunda kalacağız.

Sizden 3 talebim:

1- Bu Kehf sûresi ile bağlarımızı biraz daha güçlendirelim.

“Her kim Cuma gecesi Kehf sûresini okuyacak olursa, bir nûr kendisi ile Beyt-i Atîk arasındaki mesâfeyi onun için aydınlatır.” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’ân 18)

“Her kim Cuma gününde Kehf suresini okursa, iki Cuma arasında ona bir nur parlar.” (el Hakim 2/399, Beyhaki 3/249)

2- Zülkarneyn kıssasının geçtiği âyetleri (Kehf 18/83-98) iyice bir okuyalım.
3- Kehf sûresinin başından 10 âyeti ezberleyelim.

Ebü’d-Derdâ (ra) bize naklediyor: “Kim, Kehf sûresinin başından on âyet ezberlerse deccâlden (fitnelerinden) korunmuş olur.” (Müslim, Müsâfirin 257)

(211)