Soru: Muhterem Hocam,
Bir sohbetinizde Kur’an’ın 6236 ayet olduğunu söylediniz. Merak ettim ve sizinde dediğiniz gibi tek tek sürelerin ayetlerini hesapladım. Evet, ortaya 6236 ayet çıktı. Peki, bu 6666 sayısı nereden geliyor. Yuvarlak olsun diye mi böyle bir sayı söylenmiş; bunu çok merak ettim. Bu konuyu biraz izah edebilir misiniz? Şimdiden Rabbim razı olsun diyor, sizlere bol bol selamlarımızı ve dualarımızı gönderiyoruz.
Cevap:
Aziz Kardeşim;
Kur’an-ı Kerim’in kaç ayetten oluştuğu meselesi alimlerimiz arasında ihtilaflı bir mevzudur. Haşa ihtilaf Kur’an’ın kendisinde değildir. Nazil olduğu ilk günden itibaren tüm müminler, İlahî Kelam olan Kur’an’ı Hakim’in Fatiha’dan başlayıp, Nas’ta nihayete erdiğini kabul etmiş ve onun tek bir kelimesine, hatta harfine dokunmadan büyük bir sadakatle bugünlere kadar taşımışlardır. Ancak bazı hususlardan dolayı farklı sayılar ortaya çıkmıştır. Mesela, Medinelilerden İmam Nâfi’ye göre Kur’an, 6.217; Şeybe İbn Nisah’a göre 6.214, Ebû Cafer’e göre 6.210, Mekkelilere 6.220, Basralılara göre 6.205, Kufelilere göre de 6.236 ayettir. Bu farklılıkların nereden kaynaklandığına gelince, bunun birkaç sebebi vardır. Özellikle sûre başlarındaki Besmelelerin âyet sayılıp sayılmaması, bazı mukatta harflerin (Elif-lâm-mîm, Tâ-hâ, Yâ-sîn gibi) birer âyet sayılıp sayılmaması, bazı âyetlerin birleştirilerek sayılması ve ayetlerde durma yerlerindeki ihtilaflar, sayısal farklılığa yol açmıştır. Şuan elimizde bulunan Mushaf, Kufeli alimlerin yazdığı ve İslam Dünyası’nda genel kabul gören mushaf olduğu için, ayet sayısı 6236’dır. Elimizdeki mushafta Fatiha Sûresi dışında Besmeleler sayılmamış, mukatta harflerinin bulunduğu yerler ise birer ayet olarak hesaplanmıştır.
6666 sayısının nereden çıktığına gelince, bu sayıyı, eserlerinde İmam Zemahşeri, İbn Huzeyme, Ebu’l-Leys es-Semerkandî ve daha birçok müfessirin kullandığını görmekteyiz. Bazı alimler kitaplarında bu sayının şöyle hesaplandığını söylemektedir: [Geniş bilgi için bkz: Dr. Osman Keskioğlu, Kur’ân-ı Kerim Bilgileri, s.128-129]
Va’d ayetleri: 1000
Vaîd ayetleri: 1000
Emir ayetleri: 1000
Nehy ayetleri: 1000
Haber ve kasas ayetleri: 1000
Misal ve ibret ayetleri: 1000
Ahkâm ayetleri: 500
Dua ve tesbih ayetleri: 100
Nasih ve Mensuh ayetleri: 66
Bu sayının toplamı 6666’dır. Malumunuz olduğu üzere bir ayet hem dua ve tesbih ayeti hükmünü taşırken, aynı zamanda da misal ve ibret ayetide olabiliyor. Dolayısı ile ortaya böyle bir sayı çıkıyor.
Rabbim Kur’an’ın yolundan bizleri ayırmasın. Selam ve dua ile…
Muhammed Emin YILDIRIM
(2339)
