Ticaretten Medeniyete Medine Pazarı

Muhteşem Ahlak Dersinde bu hafta Muhammed Emin Yıldırım Hocamız, “Ticaretten Medeniyete Medine Pazarı” başlığında, Efendimiz’in (sas) bir İslam toplumu kurarken ticaretten nasıl istifade ettiğini ve çarşının medeniyetin inşasındaki yerini anlattı. Ticaret ahlakına dairde çok önemli mesajların verildiği ders, büyük bir dikkatle takip edildi.

Dersten Cümleler

Efendimiz (sas) buyurmuşlar ki:

“Doğru ve emîn/güvenilir tâcir; peygamberler, sıddîkler ve şehitler¬le beraberdir!” Tirmîzî, Buyû, 4
Hz. Peygamber (sas) 13 yıllık zorlu Mekke hayatından sonra hicret yurdu olan Medine’ye göç etmek zorunda kalmıştı.

Medine’nin, Mekke’den farkları…

Benû Kaynuka, kuyumculuk, Benû Nadir, tarım ve özellikle hurma üreticiliği ve Benû Kurayza Ddericilik yapıyorlardı.

“Arapların mallarından ne kapsak kârdır ve bu hususta bizler mesul ve günahkâr olmayız. Zira onlar hak yolda değillerdir.”

Atılan adım ve Bakîyü’z-Zübeyr’deki ilk çadır çarşı…

Ka’b b. Eşref’in çadırı, yıkıp, yakması…

Efendimiz (sas): “Yaptığımız bu iş Yahudileri kızdırdı. Demek ki biz doğru bir iş yapmışız. Bundan sonra kendi çarşımızı öyle bir yere taşıyacağız ki, onlar bu sefer daha fazla kızacaklar.”
Sonraki adım ve kabristanlık üzerine tesis edilen kalıcı çarşı…

“İşte bu sizin pazarınızdır, burada sabit köşeler, yerler edinme

İslam toplumunun inşasında atılan yedi önemli adım:

1- Mescid
2- Menzil
3- Mektep
4- Muahât
5- Vesika
6- Ordu
7- Çarşı

Mescid ile kalpleri, mektep ile akılları, çarşı ile mideleri doyurması…

Çarşıda atılan adımlar:

1- Pazarda tekelleşmeye son verilmesi.
2- Pazar vergisini kaldırılması.
“Burada hiç kimseden hiçbir şey karşılığında vergi alınmayacaktır.”
3- Faizin her çeşidini yasaklaması
4- İhtikâr yani stokçuluğun her türünü kaldırması

“Stokçu/karaborsacı ne fena bir kuldur; fiyatların düştüğünü öğrenince üzülür, yükseldiğini duyunca sevinir.”

5- Piyasanın serbest ve adil rekabetini sağlaması ve haksız rekabeti yasaklaması
Efendimiz (sas): “Şehre mal getiren ticaret kafilesini yolda karşılamayın. Kim karşılar da ondan bir şey satın alırsa, malın (ilk) sahibi pazara indiğinde muhayyer olur.”

6- Malın mal ile eşyanın eşya ile takasını yasaklaması

7- Devletin piyasaya müdahalesini yasaklaması

“Narh koyan, bolluk ve darlık veren, rızıklandıran ancak Allah’tır.”

İslam’ın Ticarete Hediye Ettiği Bir Kurum: Hisbe
Hastane, Rasathane, Üniversite ve Hisbe Teşkilatı…
Efendimiz (sas) bir dönem muhtesib olarak Hz. Ömer’i, başka bir dönem Abdullah b. Said’i Medine Çarşısı için, fetihten sonra ise Said b. Âs’ı Mekke Çarşısı için görevlendirmiştir.

Ayrıca Efendimiz’in iki hanım sahabîyi de çeşitli zamanlarda bu alanda istihdam ettiğini görmekteyiz. O hanımlardan bir tanesi Şifa bint Abdullah, bir diğeri ise Semra bint Nüheyk’tir.
Muhtesibler çarşı-pazarda neleri kontrol ediyorlardı?

1- Çarşı ve pazarın genel nizamını/işleyişini kontrol etmek.
2- Fiyatları kontrol etmek.
3- Ürünlerin kalite kontrollerinin yapılması.
Aldatan bizden değildir.”
4- Ölçü ve tartıların kontrol edilmesi.
“Ölçek Medine’nin ölçeği, tartı ise Mekke’nin tartısıdır.”
5- Neceşe/müşteri kızıştırmaya engel olmak.
6- Çok ve gereksiz bir şekilde yemin edenleri uyarmak.
“Yemin mala rağbeti artırır ancak bereketi giderir.”
7- Haram kılınmış malların alım-satımını engellemek.

(3158)